√ کالای متروکه گمرکی کالایی می باشد که در مدت زمان قانونی مشخص شده از سوی گمرک و انبارهای عمومی گمرکی ترخیص و خروج نگردد.
مدت زمان برای نگهداری کالا در اماکن گمرکی 2 ماه می باشد؛ درصورت وجود دلیل موجه این مدت با درخواست صاحب کالا و تشخیص گمرک تا حداکثر 2 ماه دیگر قابل تمدید می باشد.
مدت مجاز نگهداری کالا در گمرک برای واحدهای تولیدی محدودیت نداشته و گمرک مجاز است برای مدت مناسب آن را تمدید نماید.
پس از گذشت این مدت، کالا مشمول مقررات متروکه می گردد و کالای متروکه و ضبطی توسط سازمان جمع آوری و فروش اموال تملیکی به فروش می رسد.
تا زمانی که کالای متروکه توسط سازمان جمع آوری و فروش اموال تملیکی به فروش نرفته باشد صاحب کالا حق دارد با تسلیم اظهارنامه ، مدارک و مستندات لازم نسبت به انجام امور گمرکی و ترخیص کالا اقدام نماید که در این صورت کالای متروکه و منتقل شده به انبار سازمان اموال تملیکی طی مکاتبات با گمرک، به گمرک مریوطه مرجوع شده و تشریفات گمرکی جهت ترخیص کالا از گمرک انجام می گردد.
√ چرا کالا در گمرک مشمول قوانین متروکه می گردد ؟ یا چه اتفاقی می افتد کالا متروکه می گردد سوالاتی هستند که ممکن است پیش آید؛ باید گفت عوامل متعددی می تواند منجر به ترخیص نشدن کالا ار گمرک و متروکه شدن آن گردد مانند :
نداشتن مجوز واردات
نداشتن مجوزهای خاص واردات از سازمان های مربوطه مانند مجوز بهداشت ، استاندارد و …
ممنوع بودن کالا
کامل نبودن اسناد موردنیاز جهت ارائه به گمرک
اشتباهات مربوط به انتخاب تعرفه های گمرکی مناسب
عدم وجود نقدینگی نزد صاحب کالا
کالای موجود در گمرک ممکن است به دلیل نقص در مدارک و اسناد و یا نداشتن مجوزهای واردات در گمرک مانده و متروکه گردد که در این صورت به مدت 2 ماه دیگر در صورت درخواست صاحب کالا و پرداخت هزینه انبارداری قابل تمدید خواهد بود.
در هرمرحله از فرایند تشریفات متروکه، صاحب کالا با تکمیل مدارک و ارائه اظهارنامه می تواند کالا را از متروکه خارج نموده و عملیات قطعی خروج و ترخیص کالا از گمرک را انجام دهد.
مدت زمان مجاز توقف کالا در انبارهای اختصاصی از طرف گمرک ایران تعیین می گردد.
برخی از کالاها دارای ممنوعیت واردات بوده اند به این دلیل متروکه می گردند که در این صورت در هر زمان پس از تشخیص گمرک اجرایی و با تنظیم صورتجلسه، مراتب به صاحب کالا به صورت کتبی یا درصورت مشخص نبودن صاحب کالا در روزنامه کثیرالانتشار اعلام می گردد .
صاحب کالا حق دارد به مدت 2 ماه از تاریخ ابلاغ، به نظر گمرک مبنی بر ممنوعیت واردات کالا اعتراض کند و به مدت 15 روز پس از مراجعه به گمرک مدارک و مستندات لازم را ارائه نماید درغیر اینصورت کالا متروکه و به ضبط قطعی دولت در می آید.
مسئول رسیدگی و فروش کالای متروکه گمرکی، سازمان جمع اوری و فروش اموال تملیکی می باشد، سازمان مذکور موظف است کالای متروکه را پس از انجام تشریفات لازم و با نظارت گمرک به انبارهای خود انتقال نماید.
مسئولیت حفظ و نگهداری کالا پس از تحویل به سازمان جمع آوری و فروش اموال تملیکی با این سازمان می باشد .
هزینه های انجام خدمات و هزینه انبارداری تا 6 ماه به هنگام خروج کالا از گمرک از محل فروش کالا تامین می گردد و هزینه انبارداری بیش از 6 ماه برعهده سازمان جمع آوری و فروش اموال تملیکی می باشد.
گمرک می تواند 3 نوع کالا را قبل از اعلام نظر مراجع قضایی و اعلام متروکه به فروش برساند.
1- کالایی که در مدت زمان کوتاه فسادپذیر می باشد
2- کالایی که نگهداری آن هزینه های بالایی دارد
3- کالایی که 6 ماه در گمرک مانده و مراجع قضایی اعلام نظر نکرده اند .
گمرک طبق مقررات این کالاها را به فروش رسانده و وجوه آن را تا تعیین تکلیف نهایی به صورت سپرده نگهداری می کند مگر اینکه مراجع قضایی نکهداری عین کالا را تا تعیین تکلیف نهایی الزامی بدانند.
کالایی که با کانتینر وارد گمرک می شود و متروکه می گردد پس از یک هفته از شروع تشریفات متروکه، کالا از کانتینر تخلیه و کانتینر در اختیار تحویل گیرنده قرار می گیرد.
درصورتیکه کانتینر خالی به مدت 2 ماه از تاریخ تخلیه کالا از گمرک خارج نگردد کانتینر مشمول مقررات متروکه می گردد.
پس از احراز متروکه شدن کالا در گمرک و اتمام مدت زمان، مسئول امور متروکه موظف است بلافاصله اخطاریه را به شخصی که کالا به نام و نشانی او تحویل انبار شده است به شرکت حمل ارسال نماید و اعلام گردد چنانچه در مدت 20 روز از تاریخ ابلاغ اخطار کالا را اظهار و از گمرک خارج نکند کالای مذکور متروکه و به فروش خواهد رسید.
بلافاصله پس از اتمام 20 روز، کالا ارزیابی و مقدار، نوع، ارزش حقوق گمرکی، سود بازرگانی و عوارض و سایر هزینه های گمرکی محاسبه و در اظهارنامه قید می گردد.
پس از انجام تشریفات گمرکی و با رعایت مقررات و نظارت گمرک، کالای متروکه در اختیار سازمان جمع آوری و فروش اموال تملیکی قرار می گیرد.
کالای متروکه توسط سازمان فروش اموال تملیکی به یکی از روش های ذیل به فروش می رسد:
حراج ، مزایده کتبی ، خرده فروشی
هرگاه صاحب کالا پس از نشر آگهی حراج و قبل از اینکه کالا به فروش برسد یا برنده اعلام گردد کالا را جهت ورود قطعی یا موقت اظهار کرده باشد با پرداخت هزینه های گمرکی و هزینه های مربوط به حراج، از فروش کالا خودداری می گردد.
