√ دموراژ به انگلیسی demurrage خسارت دیرکرد، در واقع هزینه و جریمه ای است که صاحب کالا به صورت کلی در ازای تاخیر در بارگیری و تخلیه کالا از کشتی و همچنین تاخیر در تخلیه کانتینر و بازگرداندن آن به شرکت کشتیرانی می پردازد.
شرکت های حمل و نقل و کشتیرانی برای زمان مشخص شده کانتینرها را به صاحبان کالا اجاره می دهند، اگر در آن زمان مشخص شده کانتینر تحویل داده شود باید جریمه آن که دموراژ گفته می شود پرداخت شود.
√ طبق قرارداد بین کشتیرانی و صاحب کالا براساس ماهیت کالا، وزن، ابعاد و سایر مشخصات، مبلغی به عنوان کرایه حمل تعیین می گردد؛ چون زمان بارگیری در مبدا و تخلیه در بندر مقصد در اختیار شرکت حمل و نقل و گاها صاحب کالا نمی باشد بنابرین یک مدت منطقی جهت بارگیری و تخلیه درنظر گرفته می شود که به آن فری تایم یا حق توقف گفته می شود که در این بازه زمانی جریمه بابت دیرکرد و تاخیر در تخلیه کانتینر از صاحب کالا دریافت نمی گردد.
√ چنانچه تخلیه کانتینر در مقصد کم تر از مدت زمان توافق شده انجام گردد و سریع تر به شرکت حمل و نقل مرجوع گردد دیسپیچ پیش می آید و برعکس دموراژ باید شرکت کشتیرانی مبلغی از کرایه را به عنوان دیسپیچ به صاحب کالا برگرداند.
واژه دموراژ برای نخستین بار درباره تاخیر کشتی ها مورد استفاده قرار گرفت که درواقع جریمه بابت تاخیر در تخلیه کشتی ها در بندرگاه ها و اسکله ها دریافت می گردید.
شرکت های کشتیرانی در مسیر دریایی جهت حمل کالا ها از انواع کانتینرهای 20فوت، 40 فوت، سر باز، تانکری، یخچالی و … استفاده می کنند طی قرارداد با صاحب کالا، کانتینر بعد از رسیدن به بندر و طی کردن زمان فری تایم و حق توقف درصورتی که به دلایل مختلف تخلیه نگردد مشمول جریمه دیرکرد یا دموراژ کانتینر خواهد شد.
دموراژ گمرکی در واقع جریمه ای است که صاحب کالا بابت دیرکرد در ترخیص و خروج کالا از گمرک بابت انبارداری و هزینه های آن پرداخت می کند، درصورتی که در موعد مقرر 4 ماهه کالا خروج نگردد متروکه شده و مشمول مقررات متروکه خواهد شد.
√ عوامل مختلفی ممکن هست منجر به تاخیر در تخلیه کانتینرها و بازگردانی آن ها گردد اغلب موارد بدین شرح می باشند:
√ در مورد مدت زمان مشمول دموراژ دیدگاه های مختلف وجود دارد بر اساس دیدگاه معمول بعد از ورود به زمان دموراژ هیچ روز و زمان استثنا وجود ندارد حتی شرایط جوی هم بر کاستن روزهای دموراژ و جریمه تاثیر ندارد.
دموراژ جریمه ای است که صاحب کالا بابت تاخیر در تخلیه کانتینر به شرکت کشتیرانی پرداخت می کند.
حق توقف مدت زمانی هست که طبق قرارداد، تخلیه کانتینر برای آن بازه زمانی شامل جریمه دیرکرد نمی گردد.
چنانچه تخلیه کانتینر کم تر از مدت زمان توافق شده انجام گردد دیسپیچ بوجود آمده و باید شرکت حمل مبلغی از کرایه به صاحب کالا مرجوع گردد.
عوامل موثر بر ایجاد دموراژ عبارتند از نداشتن مجوز و نقص اسناد، طولانی شدن رویه ترخیص کالا، نداشتن توان مالی صاحب کالا، اختلاف صاحب کالا با کشتیرانی،
عواملی مانند قطعی سیستم گمرک و …
